Avrupa Yolsuzlukla Mücadele Grubu (GRECO)1, yeni fotovoltaik çözümlerinin tasarımında ve bunlara ilişkin veri sağlanmasında araştırma, geliştirme ve yenilik süreçlerine aktif olarak katılacağı bir çerçeve ortaya koymaktadır. Güneş enerjisinde araştırma ve yenilik için kurulan bir sivil bilim girişimi olan Generation Solar uygulaması2, GRECO’nun buluşudur.
Pompeu Fabra Üniversitesi‘ndeki (CCS-UPF) Bilim, İletişim ve Toplum Çalışma Merkezi tarafından GRECO projesi çerçevesinde koordine edilen Generation Solar uygulaması, Madrid Politeknik Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü tarafından yürütülen Generation Solar projesinin sonuçları Journal of Science Communication dergisinde yayınlanmıştır.
Dünya, iklim değişikliği ve diğer acil çevresel-sosyal sorunlarla mücadele etmek için güneş gibi yenilenebilir enerji kaynaklarını (YEK) kullanan sürdürülebilir enerji sistemlerine geçişi talep ediyor. Bazı YEK’ler, teknoloji fiyatlarının düşmesine ve piyasada fosil yakıtlarla rekabet edebilmesine rağmen, yenilenebilir enerji kullanarak küresel enerji talebinin karşılanmasına hala çok uzaktayız. Bu nedenle, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinden (SDG’ler) 7. si olan temiz ve uygun fiyatlı enerjiye erişimi sağlamaktır.
CCS-UPF’nin direktörü Gema Revuelta, “Güneş enerjisinin gelişmesinde vatandaşlara kilit rol düşüyor. Bilim camiasındaki dağınıklığın türettiği veri karmaşası ve ticaret şirketlerin elinde sakladıkları verilere ulaşımın zorluğunu aşmada vatandaşlar yardımcı olabilirler. Bu yüzden vatandaş bilimi bu alanda çok önemli” diye açıklıyor4.
Bu yaratıcı yaklaşımın ardından Generation Solar’ın kurulması ile sonuçlanan katılımcı ve yenilikçi bir yurttaş bilimi stratejisi oluşturuldu. AB tarafından finanse edilen GRECO projesinin bir parçası olarak, güvenli, temiz ve verimli enerjinin toplumsal sorununu ele almak için çalışan vatandaşlar ve araştırmacılar arasındaki ilişkiyi dönüştürmek için bir paradigma olma hedefiyle tasarlandı.
Vatandaşlar, işletmeler, araştırma merkezleri ve üniversiteler dahil olmak üzere kalkınma sürecine çeşitli aktörler dahil olmuştur. Araştırma sorusu da toplu olarak formüle edilmiştir. Makalenin ilk yazarı Luisa Barbosa Gómez: “Önce güneş enerjisi alanıyla ilgili 90 profesyonelle anket yaptık ve bu sonuçlara dayanarak 100’den fazla kişinin yer aldığı projeyi tasarlamak için çevrimiçi bir hackathon düzenledik” diye açıklıyor. Alınan teklifler değerlendirildi ve kazanan girişim bir teknoloji şirketi, bazı hackathon katılımcıları, iki güneş enerjisi araştırma kurumu ve bir bilim iletişim ekibi ile ortaklaşa geliştirildi.
Girişim şu anda yaygınlaştırılmakta, toplanan bilgiler araştırmayla ilişkilendirilmekte, iyileştirme ve sürdürülebilirlik için eylemler değerlendirilmektedir. Generation Solar girişimi fotovoltaik güneş enerjisi kurulumlarının açık bir veritabanını birlikte oluşturmayı amaçlayan bir uygulamadır. Girişim, ev tipi güneş enerjisi tesisatı sahiplerini ve kamuya açık veya özel panellere (hastane, okul, şirket veya benzeri) erişimi olan herkesi kurulumlarının yerleri ve teknik özelliklerini kaydetmeye davet eder. Ayrıca bu uygulama, güneş paneli kullanıcıları için bu cihazların belirli bir şehir veya bölgede kullanımları, kısıtlamaları ve sorunları hakkında bilgi paylaşabilecekleri bir iletişim kanalı oluşturuyor.
Bu süreç, başka herhangi bir araştırma alanında tekrarlanabilir. Revuelta: “Biyolojik veya tıbbi bilimlerden çok daha az araştırılmış olan teknoloji ve mühendislik sektörlerinde vatandaş bilimini teşvik etmeyi özellikle uygun buluyoruz. Uygulama kapsamının büyümeye devam edeceğini ve bu sayede daha fazla veri elde etmemizi ve güneş enerjisi ile ilgilenen insan toplulukları oluşturmamızı sağlayacağını umuyoruz. Bu şekilde, vatandaşların müdahale edebilecek aktif bir rolünün teşvik edilmesine katkıda bulunuyoruz. Bunun karar verme ve düzenleyici politikaların oluşturulmasında etkili olacağını umuyoruz.” diye bitiriyor.
Kaynaklar
- https://www.coe.int/en/web/greco
- https://www.greco-project.eu/citizen-science-app/
- https://sdgs.un.org/
- https://techxplore.com/news/2022-05-citizen-science-advancement-solar-energy.html
- Barbosa, L., del Cañizo, C., & Revuelta, G. (2022). Participatory citizen science in solar energy research: going beyond data collection to promote the energy transition. Journal of Science Communication, 21(2), N06.