Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), karbondioksit emisyonları yeni rekor kırsa dahi yenilenebilir enerji kaynakları ve verimlilikteki sıçramanın, geçen yılki enerji krizi sebebiyle kömür kullanımındaki artıştan kaynaklanan karbon emisyon artışının körelmesine yardımcı olduğunu söylemiştir. IEA yeni bir raporda küresel emisyonların %1’den daha az artış gösterdiğini fakat hala sürdürülemeyen bir büyüme yörüngesinde olduğunu belirtmiştir.
IEA İcra Direktörü Fatih Birol, “Enerji krizinin etkileri, başlangıçta korkulduğu gibi emisyonlarda büyük artışlara yol açmadı ve bu yenilenebilir enerji kaynakları elektrikli araçlar (EV), ısı pompaları ve enerji verimli teknolojilerin olağanüstü büyümesi sayesinde oldu. Temiz enerji olmasaydı, karbondioksit emisyonlarındaki artış neredeyse üç kat daha yüksek olurdu.” demiştir.
Enerjiyle ilgili emisyonlar, sera gazı üretiminin dörtte üçünden fazlasını oluşturuyor. Ekstra 321 milyon tonluk enerji ile ilgili emisyonlar, toplamı 36,8 milyar tondan fazla gerçekleşerek yeni bir zirveye çıkmıştır.
Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan savaş sonrası Rusya’nın Avrupa’ya doğalgaz sevkiyatını kesmesi küresel bir enerji krizini tetiklemiştir. Pek çok Avrupa ülkesi kömürle çalışan elektrik santrallerinin kullanımını artırmıştır. IEA, kömürden kaynaklanan karbondioksit emisyonlarının %1,6 arttığını ve bunun 2021’deki oranın yaklaşık dörtte biri olduğunu söylemiştir. Son on yıldaki kömür emisyonları ortalama artış hızının çok üzerinde seyretmiştir. Aynı zamanda düşük doğal gaz tüketiminden dolayı oluşan emisyonlarda %1,6’lık düşüş telafi edilmiştir.
IEA, karbondioksit emisyonlarının %2,5 oranıyla, en hızlı oranda petrolden artığını fakat yine de pandemi önceki seviyelerin altında kaldığını belirtmiştir. Karbondioksit emisyonundaki artış, COVID sonrası azalan hava trafiği ile toparlanma göstermiştir.
Paris merkezli IEA, COVID-19 önlemleri ve durgunlaşan inşaat faaliyetleri sebebiyle Çin’in emisyonlarının genel olarak sabit kaldığını ve ayrıca ekonomik büyümenin zayıflaması ile beraber taşımacılığın da azalması emisyonların azalmasına katkı sağladığını söylemiştir. Çin hariç Asya’daki yükselen ve gelişmekte olan ülkelerin karbon emisyonları hızlı ekonomik büyümeleriyle artan enerji talepleri nedeniyle %42 artmıştır.
Dr. Birol, “Hala fosil yakıtlardan kaynaklanan emisyonların arttığını görüyoruz ve bu dünyanın iklim hedeflerine ulaşma çabalarını engelliyor.” demiştir.
Fosil yakıt şirketlerinin iklim hedeflerine ulaşmak için kamu taahhütleri doğrultusunda paylarına düşen sorumlulukları almaları gerektiğini söyleyen Birol, onları “anlamlı emisyon azaltımları” üretmek için stratejilerini gözden geçirmeye çağırmıştır.
Kaynak
https://phys.org/news/2023-03-renewables-offset-coal-emissions-iea.html