Genç ağaçlar, hayvanlar tarafından yenmemeleri istendiğinden onları korumak için çoğunlukla plastik tüplere dikilmektedir fakat dikilen bu plastik koruma maddeleri zaman ilerledikçe zararlı olan mikroplastiklere dönüşmektedir. Plastik koruyucuların üretimi ve tüketimi iklimin değişmesine, fosil yakıtlarının tükenmesine ayrıca araziyi kullanma açısından da birçok çevresel etkiye de sebep olmaktadır.
Science of the Total Environment’da yayınlanan çalışmada, araştırmacılar plastik tüplü ve plastik tüp kullanmadan ağaç dikmenin çevreye etkilerini karşılaştırmak için Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi’ni (LCA) gerçekleştirdiler. Bundan yola çıkarak aynı zamanda mevcut farklı koruma yöntemlerini de incelediler. LCA, bir ağacın yaşamı boyunca bütün evrelerinin çevreye etkisini değerlendirebilmek için uygulanan bir analizdir. İngiltere merkezli bu çalışmanın sonuçları diğer ılıman okyanus bölgeleri için de geçerlidir1.
Genç ağaçlar çoğunlukla dikildikten dört ay ile üç yıla kadar fidanlıklarda tutulmaktadır. Daha sonra fidanlıklarda gelişen ağaçlar en az beş yıl korumak üzere plastik tüplere alınır. Plastik koruyucular genellikle doğada bozunmaya bırakılır ancak geri dönüştürülüp kullanılması da mümkündür. Bu durumun dezavantajı ise geri dönüştürülmüş plastikle dikilen ağaçların karbon ayak izi, plastik kullanılmaksızın dikilen ağaçlara göre iki kat daha fazla olmasıdır.
Araştırmacılar, plastik koruyucu olmadan ağaç dikiminin en az karbon salınımına yol açtığından dolayı en iyi seçenek olduğu sonucuna vardılar.
Çalışma sonuçlarından birisi de, polipropilen barınaklar, polilaktik nişasta-asit karışımları ve biyo-polipropilen dahil olmak üzere birçok biyo-bazlı seçeneğe göre tercih edilebilir.
Çalışmanın başyazarı ayrıca UCL Kimya Mühendisliği’nde araştırma görevlisi olan Charnett Chau, “Ağaç korunakları hakkındaki çalışmaları doğrultusunda yalnızca iklim değişikliğini (veya karbon ayak izini) düşünürsek, ağaç barınaklarının çok fazla çevreye etkisinin olmadığını söyleyebiliriz. Bir ağaç yaklaşık 25 yıl oksijen üretebilmektedir ve bu oksijen miktarı ağaç barınak üretimi için ortama bırakılan karbon miktarına kıyasla oldukça fazladır. Fakat, tüm çevresel etkileri göz önünde bulundurduğumuz zaman, plastik koruması olmayan (barınaksız) ağaçlar dikmek tercih edilebilir.”
UCL Kimya Mühendisliği’nde Profesör Paula Lettieri, “Tekrardan ağaçlandırma, net sıfır karbon emisyonu hedefine ulaşmak için çok önemli bir stratejidir. Araştırmalar sonucu, sıfırdan ağaç dikildiğinde hangi faktörlerin ve ihtimallerin dikkate alınması gerektiği gösterilmiştir. LCA sonuçlarına göre barınaksız dikim barınak destekli dikimin en iyi senaryosu ele alındığında dahi en iyi seçenektir.”2.
Lettieri, “Gelecekteki çalışmalarımız, uygulamalarının en kolay çözümlere sahip olmaya devam ettiği konumlarda ağaç barınakları*nın üretimi için farklı malzemeleri de araştırmaya devam edecek.” demiştir.
Woodland Trust CEO’su Darren Moorcroft, “Gerçek şu ki ağaçların koruması olmadığında genç ağaçların hayatta kalma şansı pek yok. Sektör genelinde plastikler, uzun süre kullanılması nedeniyle ilk seçenek olarak tercih edilmektedir. İlk seçenek olarak seçilip kullanılmasının nedeni ise fidanları yırtıcılardan korumasıdır. Ama tabi ki biyolojik olarak çözünüp parçalanamadıkları için çevre dostu değillerdir. Diğer taraftan da hepimizin milyonlarca yeni ağaca da ihtiyacı var.” diyor2.
Bütün bu araştırmalar sonucunda Woodland Trust’ın sene sonuna kadar plastik ağaç koruma kavramını ve koruyucularının kullanımını tamamen kaldırmayı hedeflediği kamuoyuyla paylaşmıştır3. Bu hedef daha yaşanabilir bir dünya için beklenen haberlerdendir.
* Ağaç barınakları; fidelerin ilk dikildiği andan itibaren ağaçların düzgün ve sağlıklı uzayabilmesini sağlayan, destek görevi gösteren plastik malzemelerdir.
Kaynaklar
- Chau, C., Paulillo, A., Lu, N., Miodownik, M., & Lettieri, P. (2021). The environmental performance of protecting seedlings with plastic tree shelters for afforestation in temperate oceanic regions: A UK case study. Science of the Total Environment, 791, 148239. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2021.148239
- https://phys.org/news/2021-08-plastic-free-alternatives-young-trees.html
- https://www.woodlandtrust.org.uk/about-us/what-we-do/research-and-evidence/plastic-tree-guards/