Merkezindeki sıvı dolgulu ısıtma borularına sahip olan beton levha elementlerine yeni bir madde ekleyerek, yapı projelerinin kendi ısısını üretebilmesi sağlanıyor. Yapının ısı kaynağında fosil yakıt bulunmaması yeşil konsept tanımına uymasını sağlıyor. Bu durum, inşaat sürecinde ısının sağlandığı anlamına gelerek pozitif bir dönüşüm oluşturur. Kullanılan geçici ısıtma sistemlerinin yerini alarak binanın ömrü boyunca işlevseldir. Bu yeni ürün, SINTEF’teki araştırmacı bilim adamları ve Norveçli müteahhit Betong & Entreprenør AS birlikteliğiyle geliştirildi.
Fosil yakıtsız
Orijinalinde, ısıtma borularının enerjisi, yüksek verimli ve dizel gücüyle çalışan endüstriyel ısıtma sistemleriyle çalışması uygun görülmüştü. Ama Ocak 2022’den sonra yürürlüğe giren düzenlemelerde inşaat halindeki binalarda fosil yakıt kullanılan yakıt sistemleri yasaklandı.
Betong & Entreprenør proje yöneticisi Tommy Holan “Yeşil ısı kaynaklarını değerlendirdik ve sistemin potansiyel olarak biyodizel, hidrojen ve amonyak ile çalışan ısıtma sistemlerinin yanında ısı pompaları ve bölgesel ısıtma gibi elektrikli sistemlerle birleştirilebileceğini gördük.” diyor.
Yüksek verimli dizelle çalışan ısıtma tedarikçisi Narvik’teki Heatwork bunu dikkate alarak bölgesel ısıtma sistemleri için trafo merkezi geliştirdiler. Proje artık test edilmeye hazırdı. 2022 sonbaharında hizmete girecek elektrikli mobil ısıtma tesisi için de bu durum söz konusudur. Son kalan ihtiyaç, proje sahibinin en baştan sahaya elektrik ve bölgesel ısı tedariğini ayarlamasıydı.
Beton kalitesinin iyileştirilmesi
İstenilen etkiye uygun kullanıldığında, betonun kalitesinin yükselmesini sağlıyor ve kür süresini kısaltıyor. Bu maddeyi incelemek, Kuzey Kutbu ikliminde sürdürülebilirliği hedeflemeyi kolaylaştırıyor. Norveçli PEAB Bjørn Bygg AS şirketi, Storkmarknes’teki Hotel Richard With’e ait iskele inşaat projesinde konsepti gösterdi.
PEAB Bjørn Bygg Üretim Müdürü Tore H. Strand “İskele güvertesinin yapımını tamamladıktan sonra süreçten ve sonuçtan çok memnunuz. Yöntem, kalite kontrol ve projenin ilerlemesinden açısından açık kazanımlar göstermiştir. Bu yöntemin beton yapılar üzerinde kış çalışması için potansiyeli vardır. Açıkça muazzam.”.
“Prekast boruların sonraki inşaat süreçlerinde de ısıtma ve kurutma için bir temel olarak kullanılması zaman tasarrufu sağlıyor ve kablo, ısıtıcı gibi malzemelere daha az ihtiyaç duyulan daha düzenli bir şantiye sağlıyor. Arma işi de projenin erken bir aşamasında tamamlanacak.” diyor Strand.
Prefabrik beton elemanlarda sıvı kaynaklı ısı anlamına gelen VIP adlı sistem, soğuk sıvıları taşıyabildiğinden sıcaklığın yüksek olduğu bölgelerde de kullanılanılabilir.
Büyük ölçekli üretim testi önemli keşiflere yol açtı
İlk büyük ölçekli üretim testi, ocak ayında Stokmarknes’te PEAB Bjørn Bygg birlikteliğiyle, Hotel Richard With’de bir iskele ve temel levhanın dökümü ile gerçekleştirildi. Koşulların rüzgarlı olmasından dolayı inşa edilen boru devreleri sınırlarına kadar gerildi. Sıcaklık 0 °C civarında ve bir gece önce yaklaşık 5 cm kar olsa da testler olumlu sonuçlandı:
- Sistem kar ve buzu çözerek beton dökülmeden önce elemanların ön ısıtmasını sağladı.
- Geleneksel çalışma becerileriyle sıvı kaynaklı ısı, betonun verimli bir şekilde kürlenmesine yardımcı olmuştur.
- Sıvı ve kürleme sıcaklıkları, dizel tüketimi, iklim koşulları, boru devrelerindeki akış ve basınç kaydedilerek veriler toplandı. Bu veriler ayrıntılı olarak analiz edilerek gelecek projelerde daha da iyileştirilecek tasarımlar sunması planlandı.
- Tüm devrelerde ayrı akış kontrolünü sağlamak için sistemin geliştirilmesi gerektiği ve aynı sistemin içinde farklı uzunluklardaki devrelere izin verildiği onaylandı. Bu sayede ısıyı optimum kullanırken boru sayısı azaltılabilir.
- VIP elemanlarının testi, şu anda kullanılan sistemden iki kat daha verimli olduğu doğrulandı.
Geliştirme potansiyeli
Sistemde belirli bir ısı kaynağı yoktur, bundan dolayı yeşil ısı sistemleri kullanılabilir. Norveçli Betong & Entreprenør AS’nin Genel Müdürü Trygve Nilsen “Gelecekte şantiyelerde düşük karbonlu beton kullanılması gerektiğinde VIP unsurları güçlü bir araçtır. Biz ve müşterilerimizin amacı da yeşil geçişin ön saflarında yer almak.”.
SINTEF araştırma bilimcisi Isak Langas, “Gelecekte diğer şeylerin yanı sıra prefabrik duvarlar ve kirişler kullanılarak sistemin geliştirilmesi için potansiyel olacak.” diyor.
Kaynaklar