Güneş Panellerini Geri Dönüştürmek – Neden Önemli
Son on yılda güneş enerjisinin bu kadar gelişmesi yalnızca olağanüstü kelimesi ile açıklanabilir. Bu sene küresel güneş enerjili tesisatların 64 GW’yi aşıp geçen yılın rekorunu egale etmesi ve yıl sonuna kadar güneş tesisatlarının giderek artan, tahminen 310 GW gibi bir seviyeye gelmesi bekleniyor. Geçen yıl dünya genelinde üretilen güneş enerjisi %1 kadar artmış; özellikle Hindistan, Çin ve diğer gelişen ülkelerin de güneş enerjisine daha fazla yer ayırmasıyla, bunun çok daha büyük bir paya rahatlıkla ulaşabileceğini düşünmek mümkündür.
Güneş enerjisinin bu kadar rağbette olması elbette çevresel sorunlar konusunda endişeli olanlar için birer kutlama sebebidir. Çatıdaki bir güneş paneli düzeneği yaklaşık iki yıl olarak tahmin edilen somut bir enerji geri kazanımı ile 20-30 yıl kullanım süresinin büyük bir kısmı boyunca yenilenebilir enerji üreterek temiz bir enerji sağlar.
25 yıl, çevresel koşullarda yatırımcıları mutlu etmek için yeterince uzun bir süre olabilir ancak yine de çok kısa bir zaman dilimidir. 70’ler ve 80’lerde kurulmasına rağmen pek çok güneş enerjisi sistemi hala işletilmektedir. Buna karşın her güneş paneli sisteminin elbet yararlı ömrünü tamamlayacağı gerçeğidir. Ya sonra?
Güneş enerjisinin karanlık yüzü
Atmosferdeki karbon çağımızın en yaygın sorunlarından biri olabilir ancak tek sorunu değil tabii ki. Günümüzde kurulumu giderek artan güneş panelleri nihayetinde bir gün kendilerini çöplükte bulacaklar: büyük miktarda e-çöp bizleri bekliyor olacak.
Sadece eskimiş güneş panellerinin depolanacağı çöp alanları aklıselim bir çözüm olmayacaktır. Hem de bu değerli çöplük alanlarında çoğu panel kurşun, kadmiyum gibi ağır metaller de içeriyor olacak. Bu maddeler çevreye tehlikeli sızıntı yoluyla veya yangınla ya da ikisiyle birlikte bile yayılabilir. Bu da toprağın, havanın, suyun veya hepsinin birden kirleneceği anlamına gelir. Bazı güneş panelleri indiyum, galyum gibi ender elementler de ihtiva eder. Bu panellerin gelişigüzel bertaraf edilmesi, gelecekte bu maddelerin kalıcı olarak tükenmesiyle sonuçlanabilir. Bunun çözümü de tabii ki panelleri geri dönüştürme veya üretiminde meyve ekstreli (biyo) aktif katmanlar kullanarak en temiz yöntemi seçmek olacaktır.
Bir geri dönüşüm mücadelesi: güneş paneli
Bir güneş panelini geri dönüştürmek kolay bir iş değildir, çünkü bileşenleri birden fazla ve son derece değişik maddelerden oluşmuştur. Bunlar:
- Cam (çoğu panelin ön kısmını kaplar)
- Alüminyum (iskelet)
- Silikon hücreler
- Sentetik maddeler (silikon hücrelerin içinde ve üstünü kapatmak için – bunlar etilen vinil asetat (EVA), polivinil florür (PVF), polivinil bütiral (PVB) gibi maddelerdir )
- Metaller (kurşun, bakır, galyum ve kadmiyum)
Güneş panellerinin tam ve doğru geri dönüşümü tamamen farklı metallerin birbirinden en az hasarla ayrılıp geri kazanılmasını gerektirir. Bu maddeler sonradan yeni panellerin imal edilmesinde veya diğer endüstriyel faaliyetlerde kullanılabilir. Örneğin camdan yapılmış ön cephe uygun hale getirildikten sonra yalıtım yapmada ya da başka ürünlerde kullanılabilir. Hatta silikon hücreler panelden kazınıp yeniden kullanılabilir. Bu önemlidir, çünkü yeni silikon hücreleri üretmek yüksek enerjili işlemler gerektirir.
İyi ki ileri seviye güneş paneli geri dönüşümü tamamen kavradığımız bir teknolojidir. Avrupalı güneş paneli geri dönüştürme kurumu PV Cycle paneldeki malzemelerin %95’inin geri dönüştürülebildiği bir yöntem geliştirdi. Bazı üretici firmalar da kullanılmış panellerin geri dönüşümünü üstlendi.
Çözüm işbirliği
Bugüne kadar güneş panellerinin geri dönüşüm talepleri hala çok azdır. Bazı üreticiler geri dönüşüm içim işleme aldıkları panellerin büyük çoğunluğunun arızalı ya da ağır hasarlı olduklarını bildirmişlerdir. Oysaki yararlı ömrünü tamamlamış tesisatların geri dönüşümü gereksinimindeki kaçınılmaz artış planlanmak için asla çok erken değildir.
Bu mevzuya olan güncel yaklaşımlar her coğrafyada farklılık göstermektedir. Avrupa’da güneş panellerinin çöpe gitmesi Avrupa Birliği‘nin elektrikli ve elektronik ekipman atıkları yönetmeliğinin (WEEE Directive) katı bir şekilde uygulanmasının ardından oldukça azalmıştır. Böylesine evrensel bir uygulama henüz ABD’de bile federal seviyede bulunmamaktadır; sadece çok az panelin geçemediği Toksisite Karakteristik Liç Prosedürü (TCLP) ve buna bağlı olan Kaynakları Koruma ve Kurtarma Yasası (RCRA) hariç. Ancak Kaliforniya çoktan güneş paneli bertarafını düzenleyen kanunu yürürlüğe koymuştur ve diğer eyaletlerin de gelecekte bunu takip edeceğini tahmin edebiliriz.
Güneş panelinin geri dönüşümü tüm geri dönüşümler içindeki en iyi yaklaşıma sahiptir ve üreticisi, satıcısı, alıcısı ve gönüllü insanların hepsi ortak bir gayret içindedir. Ve eğer birlikte çalışırsak beşikten mezara kadar sağlıklı ve temiz bir enerji çözümünün kalmasını garantiye almış oluruz
1 Haziran, 2016
Yazan: Ryan McNeill
Çeviren: Oğuz Ayaz