İçerik
Richard Spurgeon ve Mike Flood’un “Energy and Power” adıyla İngilizce dilinde yazmış olduğu kitap, Usborne Yayıncılık tarafından 1990 yılında yayınlanmıştır. Çevirmenliğini Zehra Sönmezer’in yaptığı kitabın Türkçe dilindeki ilk basımı 1998 yılında “Enerji ve Güç” adıyla TÜBİTAK Yayınları tarafından yapılmıştır.
Kitapta, enerji ve güç terimleriyle ile ilgili birçok bilgiye yer verilmiştir. Ayrıca, enerji türlerinden ve günlük yaşamda nasıl ve nerelerde kullanıldığından bahsedilmiştir. Açıklayıcı anlatım biçiminin kullanıldığı bu kitap, sade ve anlaşılır bir dil ile yazılmıştır. Kitapta düşünceyi geliştirme yöntemlerinden ağırlıklı olarak tanımlama, örneklendirme ve karşılaştırma yönteminden yararlanılmıştır. Örneğin, elektriğin teldeki davranışıyla, suyun borudaki davranışı karşılaştırılmış ve elektrik akımının daha iyi anlaşılması sağlanmıştır.
“Enerji ve Güç” kitabında hem kömür, petrol ve doğalgaz gibi yenilenemez enerji kaynakları, hem de güneş, biyokütle ve rüzgar gibi yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili bölümlere yer verilmiştir. Kömür madenciliğinin tarihine ilişkin bilgiler verilmiştir. Kitapta, enerji üretimi ile ilgili sorunlar ve fosil yakıtların kullanımının neden olduğu asit yağmuru ve sera etkisi gibi çevre sorunları da ele alınmıştır. Gelecek için yeterli enerjiyi üretmenin yolları incelenmiş ve enerji üretimindeki gelişmelerden bahsedilmiştir. Ayrıca, zengin ve yoksul ülkelerdeki enerji kullanımından da bahsedilmiştir.
Güçlü Yönleri
- Kitapta, konular ile ilgili canlı renkli birçok resme ve günlük yaşamımızdan örneklere yer verilerek okuyucunun konuyu daha iyi anlaması sağlanmıştır.
- Kitapta, basınçlı su reaktörü gibi sistemlerin ve atık yakıtlı elektrik santralleri gibi yapıların işleyiş biçimleri renkli resimler üzerinden detaylı bir şekilde anlatılmıştır. Böylece teknik bilgiler daha anlaşılır bir şekilde okuyucuya sunulmuştur.
- Cümle sonlarında ileriye veya geriye dönük “bkz. 6-7. sayfalar” vb. ifadeler kullanılarak okuyucu bilginin yer aldığı bölüme, “sağa bakın” vb. ifadelerle de cümle ile ilgili resme yönlendirilmiştir.
- Kitapta, okuyucunun enerji üretimi ve kullanımının ardındaki bilimsel düşünüş ve ilkeleri anlamasına yardımcı olacak etkinliklere ve projelere yer verilmiştir. Etkinlikler ve projeler kolay ulaşılabilir malzemeler ile pratik bir şekilde yapılabilmektedir.
- Sözlük bölümünde az bilinen kelimelere ve konuyla ilgili bazı yeni terimlerin tanımlarına yer verilmiştir.
- Okuyucu, enerji ve güç hakkında daha fazla bilgi almak isterse kitapta yer alan yararlı adresler bölümüne bakabilir ve bilgi alabileceği kurumların, grupların ve kuruluşların adres ve iletişim bilgilerine kolayca ulaşabilir.
Zayıf Yönleri
- Enerji sistemlerinin işleyişi anlatılırken bilgi kutucuklarının numaralandırılmaması kutuların yanlış sırayla okunmasına ve sistemlerin işleyişinin tam olarak anlaşılmamasına neden olabilir.
- Etkinliklerde ve projelerde, “makası kullanırken dikkatli olun, teli soymak için yardım isteyin” gibi ifadelere yer verilmiş ancak yetişkin bir kişinin gözetiminde yapılması gerektiğini belirten bir ifadeye yer verilmemiştir.
- Sözlük bölümündeki sayfaların ve resimlerin siyah beyaz olması okuyucunun ilgisini çekmeyebilir.
Sonuç
Dünya ve insanlar için büyük bir öneme sahip olan enerji ile ilgili birçok şeyin anlatıldığı “Enerji ve Güç” kitabında, yenilenebilir ve yenilenemez enerji kaynakları başta olmak üzere enerji verimliliği, gelecekte enerji ve enerji ekonomisi gibi birçok konu ele alınmıştır. Öğretici etkinlikleri ve projeleri ile genç okurların ilgisini çekecek olan bu kitap, enerji konusundaki bilincin artmasına da yardımcı olacaktır.
Faruk AKKUŞ