Rusya-Ukrayna krizi sebebiyle Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde enerji alanında büyük problemler ortaya çıktı. Çoğunlukla Rus gazına bağımlı olan bu ülkeler Rusya’nın uyguladığı ambargo sonucunda iç pazarlarında birçok problemle karşı karşıya kaldı.
AB üyesi ülkeler enerji krizini atlatabilmek adına bir proje geliştirdiler. Daha öncesinde Yeşil Mutabakat olarak bilinen çevreci enerjiye geçiş ve sıfır atık hedeflerini içeren anlaşmanın bir alt kolu olarak REPowerEU projesini kabul ettiler. Bu proje tümüyle temiz enerji kaynaklarını kullanarak AB ülkelerinin enerji ihtiyaçlarını karşılamayı hedefliyor.
Bununla birlikte üretim sahalarında çevreci olmayı hedefleyen AB ürettikleri temiz enerjiyi de sektöre hakim kılmaya ve karbon salınımlarını sıfıra indirmeye çalışıyor.
REPowerEU, projesiyle eş zamanlı olarak yürütülen NextGenerationEU (NGEU) projesi bu amaca hizmet etmekte. Çevreci ekonomiyi desteklemek adına başlatılan bu proje ile gerek yasalar gerekse düzenlemeler yoluyla elde edilen gelir yenilenebilir enerji yatırımlarına ve karbon emisyonu düşük üretim sahalarına aktarılması hedefleniyor ve böylece sıfır emisyon yolunda önemli adımlar atılıyor.
NGEU projesi doğrultusunda Avrupa Parlamentosu, iklim hedeflerini gözeterek gaz emisyonlarını azaltmak için ithalatta karbon vergilerini de içeren kapsamlı iklim önlemlerini kabul etti.
Alınacak olan önlemler “Yeşil Mutabakata” dahil olmayan yeni sektörleri de kapsayarak karbon emisyonunu azaltmak adına iddialı bir hareket olarak değerlendirilebilir.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen alınan kararları yeni bir kilometre taşı olarak gördüğünü söyledi. Aynı zamanda alınacak önlemlerin yasal düzenlemeler haline gelebilmesi için komisyon üyelerine nihai onay vermeleri çağrısında bulundu.
Avrupa Birliği Ülkeleri, Çin ve ABD’den sonra en çok karbon emisyonuna sahip ülkeler arasında yer alıyor. Çin 2030’a kadar karbon emisyonunu zirveye çıkaracağını ancak 2060 yılında net sıfır hedefine ulaşacağı sözünü vermesine karşın günümüzde kömür bazlı enerji santrallerine yatırım yapmaya devam ediyor.
ABD ise 2050 yılında net sıfırı hedeflerken bu konuda 370 Milyar Dolarlık bir yatırım yaparak daha yeşil bir ABD şiarıyla çalışıyor.
AB ise bu iki güçle rekabet edebilmek adına yeni yasamalar yoluyla net sıfıra ulaşmayı planlıyor.
İthalatta Yasal Düzenleme
Çevreci endüstriyel politikalarıyla bilinen AB özellikle Çin’in aksine son 30 yılda karbon emisyonunu sürekli olarak azaltarak nihai amaçlarına yaklaşıyorlar.
NGEU hareketi kapsamında bir takım yeni sektörü de ilgilendirecek bir ithalat vergi düzenlemesine gidildi. Bu düzenlemeye göre belli bir karbon emisyonu üzerinde kalan üretim merkezlerinin satacakları mallardan devletler ekstra vergi talebinde bulunacak. Kısaca betimlemek gerekirse bir “karbon vergisi”.
Başlangıçta çevreyi en çok kirleten sektörlere (çelik, alüminyum, çimento, gübre ve elektrik üreticileri) yönelik uygulanacak olan karbon vergisinin, ilerleyen zamanlarda hidrojen tedarikçileri, organik kimyasallar ve polimer üreticilerini de kapsayacak şekilde genişletilmesi düşünülüyor.
Vergilerden toplanılması düşünülen yıllık 14 Milyar Avro, AB bütçesine aktarılacak.
Karbon vergisi 2026-2034 yılları arası hayata geçirilmeden önce bu yılın Ekim ayında pilot bölgelerde uygulamaya girecek.
Mustafa Göktuğ Çolak
Kaynak
https://phys.org/news/2023-04-eu-lawmakers-vast-carbon-reform.html