Küresel su krizi alarm veriyor

Güvenli içme suyuna erişim, dünya genelinde milyarlarca insan için temel bir ihtiyaç olmanın ötesinde, giderek büyüyen bir küresel kriz haline gelmiştir. Son yıllarda yapılan araştırmalar, dünya nüfusunun yarısından fazlasının temiz ve güvenli içme suyuna erişim sağlayamadığını ortaya koyarak, bu krizin ne denli ciddi olduğunu gözler önüne sermektedir. 2020 yılında yaklaşık 2 milyar insanın güvenli içme suyuna erişimden yoksun olduğu tahmin edilse de, Oxford Üniversitesi’nden Hope ve ekibinin yürüttüğü yeni bir araştırma, bu rakamın aslında 4,4 milyara ulaştığını göstermektedir.^1,3

Hope liderliğindeki araştırma ekibi, 135 ülkeyi kapsayan çevresel ve anket verilerine dayanan bir simülasyon modeli geliştirerek, dünya genelindeki su krizini daha net bir şekilde haritalandırdı. Bu çalışma, yaklaşık 65.000 haneden elde edilen verilerle, güvenli içme suyuna erişim konusunda karşılaşılan zorlukların boyutunu ortaya çıkardı. Araştırmaya göre, özellikle Güney Asya, Sahra Altı Afrika ve Doğu Asya gibi bölgelerdeki milyonlarca insan, kirleticiler, zararlı kimyasallar ve altyapı eksiklikleri nedeniyle güvenli içme suyuna ulaşmakta ciddi zorluklar yaşandığı görülmüştür.²

Güvenli içme suyu, yalnızca suyun fiziksel erişilebilirliğini değil, aynı zamanda suyun zararlı maddelerden arındırılmış olmasını ve talep üzerine kullanılabilirliğini ifade eder. Ancak, mevcut su politikaları genellikle yeni su altyapılarının inşasına odaklanırken, mevcut sistemlerin sürdürülebilirliği ve kalitesine yeterince önem verilmemektedir. Greenwood ve ekibinin yaptığı başka bir araştırma, dışkı kontaminasyonunun güvenli içme suyunu sağlamada büyük bir engel olduğunu ve çevresel faktörlerin, özellikle sıcaklık ve yağış değişkenliğinin, suyun güvenliğini olumsuz etkilediğini ortaya koymuştur.

Bu noktada, dünya genelinde artan nüfus ve iklim değişikliği, su kaynakları üzerindeki baskıyı artırarak durumu daha da karmaşık hale getirmektedir. Özellikle kırsal bölgelerde ve düşük gelirli ülkelerde, su altyapısının yetersizliği, güvenli suya erişimi daha da zorlaştırmaktadır. Bu da suyun, yalnızca bir yaşam kaynağı değil, aynı zamanda ekonomik kalkınma ve toplumsal istikrar için kritik bir unsur olduğunu göstermektedir.³

Küresel su krizi, yalnızca insani bir sorun olmanın ötesinde, ekonomik, siyasi ve stratejik boyutlarıyla da dünya gündeminin ön sıralarında yer almaktadır. Su kaynaklarının sınırlılığı ve artan talep, suyu stratejik bir kaynak haline getirirken, su yönetiminde küresel aktörlerin ve politikaların rolü de giderek önem kazanmaktadır. Ancak, bu krizle başa çıkmak için yalnızca yeni altyapı projeleri geliştirmek yeterli değildir. Daha etkili ve sürdürülebilir su yönetimi stratejilerine ihtiyaç duyulmaktadır.

Bu bağlamda, güvenli içme suyuna erişimin artırılması için küresel işbirliği, daha güvenilir veri toplama sistemlerinin kurulması ve mali açıdan sürdürülebilir stratejilerin geliştirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, toplumsal eşitsizliklerin göz önünde bulundurulması ve en savunmasız grupların bu hizmetlere erişiminin sağlanması, su krizine kalıcı çözümler bulunması adına atılması gereken önemli adımlardır.

Günümüzde su, petrol kadar stratejik bir kaynak olarak görülmeye başlanmıştır ve suyun yönetimi, küresel sermayenin çıkarları doğrultusunda şekillendirilmektedir. Bu süreçte, su kaynaklarının kamu yararına kullanılması yerine, ekonomik bir mal olarak ele alınması ve özelleştirilmesi eğilimleri giderek artmaktadır. Ancak, suyun bir insan hakkı olduğu gerçeği unutulmamalıdır. Bu nedenle, suyun ekonomik bir değer olarak görülmesinin ötesinde, insan yaşamı için temel bir ihtiyaç olduğunun bilinciyle hareket edilmesi gerekmektedir.

Küresel su krizinin çözümü için, su yönetiminde daha kapsayıcı ve sürdürülebilir yaklaşımlar benimsenmeli, küresel aktörlerin çıkarlarına değil, insanlığın ortak yararına hizmet edecek politikalar geliştirilmelidir. Bu doğrultuda, su kaynaklarının korunması ve adil dağılımı için uluslararası işbirliği ve dayanışma kaçınılmazdır. Su krizinin derinleşmesini önlemek ve gelecekteki nesillerin suya erişimini güvence altına almak için bugünden harekete geçmek zorunludur.⁴

Kaynaklar

1. Greenwood, E. E., Lauber, T., van den Hoogen, J., Donmez, A., Bain, R. E., Johnston, R., … & Julian, T. R. (2024). Mapping safe drinking water use in low-and middle-income countries. Science, 385(6710), 784-790.
2. Hope, R. (2024). Four billion people lack safe water. Science, 385(6710), 708-709.
3. https://phys.org/news/2024-08-simulations-people-earth-limited-access.html#google_vignette
4. Karakılçık, Y. (2011). Küresel aktörlerin su stratejileri ve “bölgesel su birliği” gerekliliği: AVSUBİR. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2(1), 74-90.